مسگری

تاریخچه هنر مسگری:

مصنوعات و هنرهای مسی دست ساز از زمانهای بسیار دور در موزه ها قابل رویت می باشد. قدمت استفاده از مس بر اساس مدارک و شواهد باستان شناسی به 9500 ق.م باز می گردد و تا قبل از هزاره 5 ق.م (کشف ذوب مس) بصورت خالص بکار رفته و از شیوه چکش کاری سرد برای شکل دادن به آن استفاده می شد.

امروزه با استناد به مدارک غیر قابل انکار که از گوشه و کنار ایران یافت شده می توان شمال و مرکز ایران را جزو قدیمی ترین مراکز فلزکاری جهان و نیز فلزکاران ایران از پیشگامان کشف ذوب مس، در جهان باستان دانست که فراوانی معادن مس در ایران موید این نکته است. با توجه به کشف کوره ذوب مس در سگز آباد قزوین واقع در ((تپه قبرستان)) توسط ((دکتر مجدزاده)) و نزدیک بودن این منطقه از لحاظ جغرافیایی به زنجان، که احتمالاً اولین کوره ذوب مس می باشد و نیز وجود معادن بزرگ مس در منطقه نظیر معدن مس ((رشید آباد)) می توان به قدمت استفاده از این فلز در زنجان پی برد. اوج هنر فلزکاری دوره اسلامی مربوط به سلجوقیان است که در این دوره زنجان در کنار مراکزی چون خراسان، موصل، همدان، ری و اصفهان یکی از مهمترین قطبهای فلزکاری محسوب می شده و در این دوره زنجان بعنوان یکی از مهمترین مراکز تهیه ظروف مرصع کاری شده، مطرح بوده است.

هنر مسگری:

یکی از بهترین و کهن ترین صنایع دستی ایران مسگری می باشد. بشر بعد از سنگ و گل برای رفع سایر نیازهایش به فلز روی آورد. در بین فلزات مس زودتر از بقیه فلزات بکار رفت زیرا بصورت خالص در طبیعت یافت می شد و استخراج و بهره برداری از آن ساده بود. درخشش و جلای مس خالص و رنگ جالب و توجه به سنگهای معدنی از علل کاربرد آن در طول اعصار گذشته می باشد چون مس فلزی چکش خور و شکل پذیر با قابلیت تورق و مفتول شدن و اجرای تزیینات مختلفی چون قلم زنی، مشبک کاری، حکاکی، فلزکوبی، ترصیع و کنده کاری و ... است. در گذشته و پیش از گسترش صنعت، صنعتگران از ضایعات و شمش های مس، ورقه مس را تهیه می کردند، آنها شمش ها را کوبیده و یا با دستگاه نورد به صورت ورقه درآورده و به قطعات مختلف می بریدند. صنعتگران مسگر نیز ورقه های آماده را از مسگران ورقه ساز تهیه نموده و به صورت ظروف تولید می کردند. امروزه با رشد صنعت، حرفه ورقه سازی منسوخ شده و صنعتگران مس های آماده را که در کارخانه تولید شده تهیه و از آن در ساخت محصولات مسی استفاده می کنند، که مراحل آن عبارتند از: 1. برش ورقه های مسی 2. آتش کاری 3. چکش کاری 4. سفید کاری . این هنر در مراکز کرمان، شیراز، کاشان، اصفهان و زنجان رواج دارد.

محصولات مسگری:

پس از قرنها تلاش در جهت تکامل این صنعت و ساخت و ساز محصولات مسی زیادی ساخته شده که می توان به سماور، طشت، کتری، قوری، پارچ، قندان، سینی، قابلمه، ماهیتابه و قهوه جوش و ... اشاره کرد.

صنایع دستی